سيگاري‌ها را از کجا بشناسيم؟


 

نويسنده: دكتر ريحانه مرتضي‌زاده




 
معمولا وقتي صحبت از تست‌هاي تشخيص مواد مخدر پيش مي‌آيد، ذهن‌ها به سمت ماري‌جوانا، کوکايين، هرويين يا اکستازي مي‌رود. اما کمتر کسي از وجود چنين تست‌هايي براي تشخيص مصرف نيکوتين و تنباکو آگاهي دارد. امروزه با وضع محدوديت‌هاي فراوان قانوني در راه استخدام و همكاري با افراد سيگاري، تست‌هاي تشخيص سيگاري بودن رونق تازه‌اي گرفته‌اند. اين مطلب، شما را با مهم‌ترين تست‌هاي تشخيص نيكوتين آشنا مي‌‌کند.

1. تست ادرار
 

يکي از محصولات متابوليسم نيکوتين در بدن کوتينين نام دارد. کوتينين همراه ادرار از بدن دفع مي‌شود و بنابراين وجود مقادير مشخصي از اين ماده در ادرار، نشانه مصرف محصولات نيکوتين‌دار است. تکنولوژي ايمونواسي روشي است که به کمک آن ورود مواد مخدر به بدن اثبات مي‌شود. وجود کوتينين در ادرار که يکي از محصولات متابوليسم نيکوتين محسوب مي‌شود دقيقا به وسيله همين تکنولوژي قابل‌بررسي است. البته از نيکوتين، محصولات متابوليتي ديگري هم ساخته مي‌شود. اما کوتينين نيمه عمر طولاني‌تري نسبت به محصولات ديگر دارد وگرچه اين ماده در همه مايعات بدن از جمله خون و بزاق هم وجود دارد ولي غلظت اين ماده در ادرار بالاتر از بقيه جاهاست. وقتي غلظت کوتينين ادرار حداقل 200 نانوگرم در ليتر باشد، تست ادرار قادر است وجود اين ماده و در نتيجه مصرف نيکوتين توسط فرد را تشخيص دهد. تست ادرار آزمايش بسيار ساده‌اي است و نتايج قابل‌قبولي هم از آن به دست مي‌آيد. علاوه بر آن، امروزه کيت‌هايي توليدشده که هرکسي مي‌تواند با خريد آنها، اين تست را حتي در خانه هم انجام دهد. جالب اينجاست که دقت تشخيصي اين کيت‌ها بسيار بالاست و نتايج آنها هم قابل اعتماد است. لازم به ذکر است که با وجود سادگي روش آزمايش و دقت خوب نتايج تست ادرار شايد روش مناسبي براي آزمايش‌هاي استخدامي و بيمه نباشد. چون کوتينين فقط تا 4 روز پس از مصرف نيکوتين در ادرار باقي مي‌ماند و پس از آن در ادرار قابل رديابي نخواهد بود. البته اين ماده در ادرار سيگاري‌هاي قهار مدت بيشتري بالا مي‌ماند ولي همان‌طور که ذکر شد، پس از چند روز، از ادرار افراد ديگر پاک مي‌شود.

2. آزمايش خون
 

به کمک آزمايش خون مي‌توان ورود مقادير بسيار اندک نيکوتين به بدن را کشف کرد. امروزه در اکثر کشورهاي پيشرفته دنيا، قبل از بيمه کردن افراد حتما از طريق آزمايش خون سيگاري بودن يا نبودن فرد را بررسي مي‌کنند. پس از سيگار کشيدن، نيکوتين وارد جريان خون مي‌شود و پس از مدتي هم در بدن تبديل به کوتينين و برخي مواد ديگر خواهد شد. در آزمايشگاه‌ها براي اثبات مصرف محصولات نيکوتين‌دار، سطح کوتينين سنجيده مي‌شود، نه نيکوتين. مي‌دانيد چرا؟ چون:
• نيمه عمر نيکوتين فقط 2 ساعت است. به زبان ساده‌تر، پس از 2 ساعت مقدار نيکوتين موجود در خون نصف مي‌شود و در 2 ساعت بعدي هم، مقدار باقيمانده مجددا نصف مي‌شود و ماجرا همين‌طور ادامه پيدا مي‌کند. اما اين اتفاق براي کوتينين هر 20 ساعت يکبار رخ مي‌دهد. بنابراين پس از سيگار کشيدن سطح کوتينين مدت بسيار طولاني‌تري نسبت به نيکوتين بالا خواهد ماند.
• به دليل تفاوت طول عمر اين 2 ماده، نيکوتين فقط 24 تا 72 ساعت پس از مصرف محصولات نيکوتين‌دار قابل رديابي در خون است. اما کوتينين تا 10 روز همچنان قابل بررسي و سنجش باقي خواهد ماند.

3. تست بزاق
 

هم نيکوتين و هم کوتينين در بزاق وجود دارند و براي پيدا کردن اين 2 ماده در بزاق روش‌هايي ساده و غيرتهاجمي به کار گرفته مي‌شود. به عنوان نمونه، در يکي از اين روش‌ها به کمک يک سواب معمولي (وسيله‌اي شبيه گوش پاک‌کن) نمونه بزاق از دهان گرفته مي‌شود. سپس اين نمونه را روي کيت تشخيصي کوچکي قرار مي‌دهند و وجود داشتن يا نداشتن نيکوتين و کوتينين به همين راحتي تشخيص داده خواهد شد. اين تست هم ارزان و هم دقيق است. حتي اگر فرد 7 تا 10 روز پيش هم سيگار کشيده باشد باز هم به کمک تست بزاق قابل تشخيص خواهد بود.

4. تست مو
 

دقيق‌ترين روشي که براي رديابي نيکوتين در بدن وجود دارد، آزمايش‌ موي فرد است. اين تست فقط در آزمايشگاه قابل انجام است و مثل تست ادرار و عرق، کيت مخصوصي براي تشخيص در منزل ندارد. دقت اين آزمايش آنقدر بالاست که اگر ماده نيکوتين‌دار حتي بيشتر از 10 روز پيش هم مصرف شده باشد باز در اين تست تشخيص داده مي‌شود. علاوه بر آن، حتي روش‌هايي وجود دارد که به کمک آنها مي‌توان افرادي را که سال‌ها پيش سيگار را ترک کرده‌اند هم تشخيص داد. البته اين گران‌ترين تست تشخيص نيکوتين است. معمولا شرکت‌هاي بيمه از «تست مو» براي بررسي مشتري‌هاي خود استفاده نمي‌کنند.

سيگاري‌هاي خاموش را از كجا بشناسيم؟
 

آزمون‌هاي ويژه براي شناسايي آنهايي كه اطرافيانشان سيگاري‌اند
افرادي که تا امروز لب به سيگار نزده‌اند در دل خود احساس خوشايندي از سلامت و اعتماد به نفس دارند اما احساس رضايت و اعتمادبه‌نفس غيرسيگاري‌ها گاهي هم کار دستشان مي‌دهد و اين درست زماني رخ مي‌دهد که آنها عوارض تنفس محيطي سيگار را دست کم مي‌گيرند.
افرادي که تا امروز لب به سيگار نزده‌اند در دل خود احساس خوشايندي از سلامت و اعتماد به نفس دارند اما احساس رضايت و اعتمادبه‌نفس غيرسيگاري‌ها گاهي هم کار دستشان مي‌دهد و اين درست زماني رخ مي‌دهد که آنها عوارض تنفس محيطي سيگار را دست کم مي‌گيرند. اينجاست که سنجش نيکوتين در بدن افراد غيرسيگاري در معرض دود سيگار اهميت پيدا مي‌کند. آزمايش‌هاي ويژه‌اي نشان مي‌دهد که شايد ما يک سيگاري قهار اما منفعل باشيم اگرچه تا امروز حتي يک پک هم به سيگار نزده باشيم. اين نتايج تکان‌دهنده موثرترين روش براي به حرکت درآوردن ما هستند؛ حرکتي که شايد ما را به اصلاح محيط کار و زندگي‌مان وا دارد. روش‌هاي سنجش نيکوتين در افراد غيرسيگاري هم مانند شيوه‌هاي به کار رفته در افراد سيگاري عموما به 2 دسته آزمايشگاهي و خانگي تقسيم مي‌شوند. اين شيوه به طور معمول در کودکاني که پدر و مادر سيگاري دارند، کارگراني که در فضاهاي بسته کار مي‌کنند و کارفرمايان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. 2 روش زير نمونه‌هايي از تست‌هاي سنجش تاثيرات سيگار در افراد غيرسيگاري و محيط زندگي آنها هستند.
استفاده از کيت‌هاي سنجش نيکوتين در ادرار روشي سريع، غيرتهاجمي و ساده و سريع است. اين کيت‌ها از تراشه‌هايي از طلا شناخته شده‌اند که لايه‌اي از پادتن‌هاي حساس به کوتينين سطح آنها را پوشانده است. حساسيت اين تست براي افراد غيرسيگاري در معرض دود سيگار به حدي است که مقادير تا 6 نانوگرم کوتينين در هر ميلي‌گرم ادرار را تشخيص مي‌دهد.
دود ناشي از سوختن سيگار به همراه آنچه از بازدم يک فرد سيگاري در هوا پراکنده مي‌شود بيش از حد تصور باعث آلودگي هواي محيطي مي‌شود. امروزه شيوه‌هاي تشخيصي مواد آلوده‌کننده محيطي ناشي از دود سيگار به مراتب دقيق‌‌ از گذشته‌اند. مثلا روش‌هاي جديد سنجش مواد سرطان‌زاي موجود در دود سيگار به طور ميانگين هزار بار از روش‌هاي قديمي‌تر حساس‌تر هستند. در يکي از روش‌هايي که براي سنجش ميزان هيدروکربن‌هاي آروماتيک مورد استفاده قرار مي‌گيرد ترکيبي از چند روش تشخيصي به خدمت گرفته شده است. در اين روش اطلاعات خام توسط 2 حسگر فلورسانس و يک دستگاه کروماتوگرافي ميکروسکوپي جمع‌آوري مي‌شوند.سپس اطلاعات دريافتي به وسيله مجموعه‌اي از برنامه‌هاي فرآوري داده‌هاي کامپيوتري مورد بازخواني و تجزيه و تحليل قرار مي‌گيرند. در اين روش به سادگي ميزان مشتقات سرطان‌زاي آلکيله ناشي از دود سيگار اندازه‌گيري مي‌شود. حتي اگر حجم نمونه‌هاي مورد آزمايش در حد ميلي‌گرم باشد. فايده اين روش زماني مشخص مي‌شود که محيط کار، خانه يا ماشين شما پيش از اين در اختيار يک فرد سيگاري بوده باشد و شما بخواهيد بدانيد که مشتقات سرطان‌زاي سيگار به چه ميزان در محيط انتشار پيدا کرده‌اند. علاوه بر اين دستگاه کروماتوگرافي به کار رفته در اين روش مي‌تواند به صورت مجزا و مقايسه‌اي ميزان هر کدام از مواد مضر موجود در هواي محيط کار شما را مشخص کند.
منبع:www.salamat.com